Het bolspel, ook bekend als bolderen, is een traditioneel Vlaams volksspel waarbij spelers een zware, vaak enigszins afgeplatte houten bol over een lang, licht gebogen terrein rollen met de bedoeling zo dicht mogelijk bij een “doelbol” of een afgezet punt tot stilstand te komen. Het spel behoort tot dezelfde familie als krulbollen, mastellenbollen en andere regionale bolspelen die hun oorsprong hebben in middeleeuwse of vroegmoderne boerengemeenschappen. Het bolspel werd vooral gespeeld in West- en Oost-Vlaanderen, meestal op boerderijen, bij herbergen, op kermissen en later in lokale verenigingen. De banen waren traditioneel uit aarde, leem of fijn grind, soms met een natuurlijke kromming (de “slag”) die ervaren spelers toeliet om hun bol bewust in een boog te laten afwijken. De sport vraagt zowel kracht als fijne techniek, omdat de bol langzaam uitrolt en op subtiele wijze van richting verandert. In het spel treden twee spelers of twee ploegen tegen elkaar aan. Elke speler rolt afwisselend zijn bollen, en de bol die uiteindelijk het dichtst bij het doel ligt, levert punten op. Varianten van de regels verschillen per dorp, maar het sociale aspect — samenzijn, gastvrijheid, competitie op een gemoedelijke manier — is overal essentieel gebleven. Hoewel het bolspel in de 20e eeuw een periode van terugloop kende, wordt het vandaag opnieuw beoefend in lokale krulbolclubs en folkloristische verenigingen. Sommige gemeenten investeren opnieuw in banen en jaarlijkse tornooien, waardoor het bolspel een waardevol onderdeel blijft van het immaterieel cultureel erfgoed van Vlaanderen.

Renaat Van der Linden

Het bolspel in Vlaanderen vroeger en nu