Maktūb bilyad: Arabische handschriften in de Albert I-bibliotheek

Artikelnummer 10124335

In 1938 richtte de Koninklijke Bibliotheek, onder de titel ‘Documenten betreffende de Oosterse Beschavingen’, een bescheiden tentoonstelling van handschriften, drukwerken en prenten in. Deze tentoonstelling wilde de aandacht vestigen op de aanwezigheid, in de fondsen van onze nationale bibliotheek, van enkele weinig gekende documenten behorende tot de culturen der volkeren van het Nabije tot het Verre Oosten. De tentoonstelling ‘Maktūb bilyad’, die deze eerster wordt door het beschermheerschap van Hunne Excellenties de Heren Ambassadeurs van Algerië, Marokko en Tunesië, is een meer ambitieuze onderneming. Ze zou een beeld willen geven van de Arabische beschaving door middel van een welbepaald soort documenten: de maghribijnse handschriften. Aan de specialisten biedt zij de gelegenheid tot het vergelijken van handschriften die, op enkele uitzonderingen na, een gemeenschappelijke oorsprong hebben. De tentoonstelling is echter vooral bestemd voor niet-ingewijden, voor wie de kennismaking met de Islamitische beschaving betekent, doch vooral met originele voorbeelden van schrijf- en miniatuurkunst, en die typisch Arabische boekvorm door het grafische en ornamentale opzicht een eigen schoonheid der versiering zal helpen ontdekken en wekken door de hand van haar schrijvers en schilders, die zonder de medewerking van buitenlandse bibliotheken niet tot stand was gekomen. Wij houden er dan ook aan in de eerste plaats onze erkentelijkheid uit te drukken aan onze collega's, de heren M. Bouayad, A. Reggagui en M. Reguai, respectievelijk Administrateur-Generaal van de Nationale Bibliotheek van Algerië, Conservator van de Centrale Bibliotheek en Archief van Marokko, en Conservator van de Nationale Bibliotheek en Directeur der Bibliotheken van Tunesië, die het gaarne hebben ons een keuze uit hun kostbare documenten ter beschikking te stellen. Anderen instellingen en bezitters van privéverzamelingen, waarvan de lijst verder volgt, hebben ons even hartelijk geholpen. Wij betuigen hun allen onze zeer hartelijke dank. Wij zijn ook ten zeerste dankbaar de heer K. Ceule, bestuursdirecteur voor Voorlichting en Culturele Betrekkingen bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel, en G. Verecken, bestuursdirecteur voor Internationale Culturele Betrekkingen bij het Ministerie van Nationale Opvoeding en Cultuur. Zij hebben in het begin ons de nodige financiële steun verleend; hun medewerking heeft ons mogelijk gemaakt een expo te vinden door de vele grenzen moeilijkheden van materiële en administratieve aard. Tenslotte wensen wij ook een welverdiende hulde te brengen aan de realisator van deze tentoonstelling, tevens auteur van de catalogus, de heer Jan Bauwens. De heer Bauwens is niet alleen enthousiast orientalist en verlicht bibliofiel, maar tevens de dynamische beheerder van de internationale wetenschappelijke vereniging ‘Confluent des deux mers’, en ontwerper van het plan voor de uitgave van een steekkaartenindex der maghribijnse handschriften. Tijdens twee reizen in Noord-Afrika heeft hij de nodige contacten gelegd met de conservators van de drie grote bibliotheken van Algiers, Rabat en Tunis, en de documenten gekozen welke hij geachte ten toon te stellen. De heer Bauwens heeft niet alleen de catalogus van deze tentoonstelling opgesteld, maar ook de Catalogus der Arabische Handschriften van de Koninklijke Bibliotheek, die binnenkort zal verschijnen. Wij hopen dat ‘Maktūb bilyad’ zal bijdragen tot het vermeerderen der interesse voor Islamitische studies in België, of tot versterking der culturele banden welke bestaan tussen ons land en Algerië, Marokko en Tunesië.