EEN WOORD VOORAF Toen ik elf jaar geleden „De Germaansche Oudheid” samenstelde, was het mijn opzet aan den belangstellenden leek de gelegenheid te verschaffen, zich een voorstelling te vormen van den aard en de beschaving onzer voorouders. Voor den vorm van dat boek koos ik als voorbeeld de „Germania” van Tacitus: een aantal korte hoofdstukken, waarin op overzichtelijke wijze behandeld werd, wat de studie der historische bronnen, aangevuld door het rijke materiaal, dat het archaeologische onderzoek in den loop van bijna een eeuw toegewijden arbeid aan het licht gebracht had, ons daaromtrent leeren kon. In zekeren zin was dat boek een strijdschrift vóór een billijke waardering der Germaanse kultuur en tegen de onwetendheid of misschien zelfs wel opzettelijke misteekening, die in onze schoolboekjes nog steeds overheerschend waren. Ik geloof, dat in dit opzicht het gewenschte doel nog bij lange na niet bereikt is en dat er nog heel wat water door den Rijn zal stroomen, aleer ook het onderwijs kennis zal hebben genomen van de veranderde en aanmerkelijk verdiepte wetenschappelijke inzichten over de Germaanse oudheid. Met vreugde greep ik dus de gelegenheid aan, die de uitgeversfirma mij bood, een nieuwen druk van dit boek gereed te maken. Ik meende echter, dat die tweede druk een ander karakter zou moeten dragen en dat met name de samenvattende behandeling van een klein aantal onderwerpen de voorkeur verdiende boven een al te groote splitsing in afzonderlijke hoofdstukken. Daarbij kon ik weglaten, wat mij nu van minder belang voorkomt, maar ook toevoegen, wat juist in den laatsten tijd de belangstelling van een groeiend aantal Nederlanders gewekt heeft. Naast een helaas nog steeds noodzakelijke afweer tegen de door niets gerechtvaardigde geringschatting der Germaanse kultuur, mocht nu ook niet een waarschuwing ontbreken tegen voorstellingen, die in een al te onkritische geestdrift haar oorsprong vinden. Ik heb dit boek het karakter ener kultuurgeschiedenis laten behouden. Stellig acht ik van niet minder belang, wat de Germanen in de eerste eeuwen van onze jaartelling op zuiver politiek-historisch gebied tot stand gebracht hebben; zij hebben immers daardoor het huidige aangezicht van Europa bepaald. Maar een behandeling van de geschiedenis van Volksverhuizings- en Wikingtijd, hoe belangrijk en aanlokkelijk ook, heb ik terzijde moeten laten, eensdeels om den omvang van het boek niet te groot te maken, andersdeels omdat er toch meer behoefte bestaat aan een beschrijving van de beschavingsvormen der oude Germanen. Misschien biedt zich weldra de gelegenheid om ook dien anderen kant der Germaanse geschiedenis uitvoeriger te behandelen. Moge althans dit boek, welks gewijzigde inhoud een nieuwen titel verlangde, er toe bijdragen de belangstelling voor het Germaanse verleden te verbreden en vooral de kennis omtrent de kultuur onzer voorouders te verdiepen.

De Vries Jan

De Germanen