In deze nieuwste roman van Gijsen (wederom een "Vlaamse roman") zijn evenals in Klaaglied om Agnes herinneringen verwerkt aan de legerdiensten. De hoofdpersoon is een tegelijk schuchtere en eigenwijze, "intellectuele" die natuurlijk in de kazernesamenleving zijn plaats niet kan vinden. De verhouding tussen de gestudeerde "ik", gemeen soldaat, en de holle mens Sergeant Blondeel vormt een van de merkwaardigste onder de elementen waaruit deze zo rijk geschakeerde roman werd samengesteld. Men zou kunnen stellen dat "Ter Wille van Leentje" werd opgebouwd uit een zinrijke groepering van variaties op een wezenlijk thema: de enkeling in een massamaatschappij; in dit geval het leger. De "ik" in Ter Wille van Leentje toont tegen een vestingwal van beideid op. En dit maakt het verhaal van zijn ondervindingen zo beklemmend. De dommen kunnen een intelligent man, een intelligente vrouw nooit begrijpen. Maar... de intelligenten kunnen evenmin de dommen begrijpen. In deze roman zijn niet alleen de "ik", maar ook de geringschattendste bijfiguren duidelijk afgetekend. Het gegeven is vermakelijk, de uitwerking daarvan afwisselend humoristisch en bitter ernstig. In de toon van het verhaal horen wij Gijsen weer op zijn Gijsenst; onopvallend spottend en tegelijk menselijk.

Gijsen Marnix

Ter wille van Leentje