Arbeid en levensstandaard in Nijmegen omstreeks de reductie: 1550 - 1600

Article number 10124032

INHOUDSOPGAVE LIJST VAN AFBEELDINGEN 7 LIJST VAN VAAK VOORKOMENDE AFKORTINGEN 8 INLEIDING 9 Noten en bronvermeldingen bij de inleiding 13 HOOFDSTUK I - DE SOCIALE STRUCTUUR § 1. De bevolking 14 1. De demografische situatie 14 2. Het burgerrecht 17 3. Burgers en regenten 21 4. Samenvatting van de maatschappelijke structuur 25 § 2. Sociaal-charitatieve instellingen 27 1. De houding van de gemeenschap tegenover de sociaal kwetsbare burgers 27 2. De gasthuizen en de stichting van Styn Buys 31 3. Paria’s van de maatschappij 37 § 3. Scholen 41 1. De schooltypen 41 2. Docenten en leerlingen 47 3. Het convict van de Fraters 50 Noten en bronvermeldingen bij hoofdstuk I HOOFDSTUK II - DE ECONOMISCHE STRUCTUUR § 1. De interstedelijke handel 57 1. De kooplieden 57 2. Het Nijmeegse handelsgebied 58 3. De betrekkingen met de Duitse Hanze 61 4. Handelsbelangen 65 5. Handelsbelemmeringen door de oorlogstoestand 67 § 2. De stedelijke marktpoliitiek 67 1. Het principe van de directe ruil 68 2. Jaarmarkten, weekmarkten en dagmarkten 70 3. De graanhandel en de stedelijke duurtepolitiek 73 4. Bepalingen betreffende andere levensmiddelen 77 § 3. Gilden, ambachten en broederschappen 77 1. Broederschappen en gilden 77 2. De vier grote ambachten 79 3. De kleine ambachten 86 4. Systematische vergelijking van de ambachten 97 Noten en bronvermeldingen bij hoofdstuk II HOOFDSTUK III - DE PRIJZEN § 1. Het geld 107 1. De monetaire situatie 107 2. Vaak voorkomende munten en hun waarde in Brabantse stuivers 110 § 2. Prijzenpolitiek en accijnzen 114 1. De prijzetting door de overheid 114 2. De controle op maten en gewichten 116 3. Stedelijke belastingen 117 § 3. De graan- en broodprijzen 117 1. De statistische bewerking van de cijfers 117 2. De weiprijzen 119 3. De roggeprijzen 121 4. De haverprijzen 123 5. De broodprijzen 124 6. Duurteperioden 125 § 4. De prijzen van de overige levensmiddelen 126 1. De vleesprijzen 126 2. De boter- en kaasprijzen 126 3. De visprijzen 128 4. De bier- en wijnprijzen 129 § 5. De overige prijzen 131 1. De prijzen van brandstoffen 131 2. De textielprijzen 133 3. De schoenenprijzen 134 Noten en bronvermeldingen bij hoofdstuk III HOOFDSTUK IV - DE LONEN § 1. Het loontype en de arbeidsomstandigheden 139 1. De bronnen 139 2. Loontype en loondifferentiatie 140 3. Werkdagen en arbeidsuren 143 4. Gratificaties en nevenverdiensten 145 § 2. De lonen van de ambachtslieden 146 1. Het loon van de metselaar 146 2. Het loon van de timmerman 148 3. Het loon van de leidekker 149 4. Het loon van de stratemaker 150 5. Wat de stadsvoerman verdiende 151 § 3. De lonen van de ongeschoolden 152 1. Het dagloon van de ongeschoolde arbeider 152 2. Vrouwen- en kinderarbeid 153 § 4. De salarissen van de magistraten en de overheidsdienaren 154 1. De salarissen van de vroede vaderen en de notabele overheidsdienaren 154 2. De salarissen bij het onderwijs 158 3. De lonen van de lagere overheidsdienaren 161 Noten en bronvermeldingen bij hoofdstuk IV HOOFDSTUK V - DE LEVENSSTANDAARD § 1. De koopkracht van het loon 170 1. De type-lonen 170 2. De bruikbare prijzen 174 3. De koopkracht van het loon 174 § 2. De evolutie van de levensstandaard 177 1. De aanpassing van de lonen aan de prijzen 177 2. Statistische hiaten 179 3. Conclusies uit de beschikbare cijfers 181 § 3. Een vergelijking met andere Nederlandse steden 181 1. De gebruikte methode 181 2. De Gelderse steden 183 3. Een Stichtse en een Kleefse stad 185 4. Enige Zuidnederlandse steden 188 5. Conclusie 190 Noten en bronvermeldingen bij hoofdstuk V 192 BIJLAGEN 204 BIBLIOGRAFIE Bronnen 211 Literatuur 225 REGISTER VAN PERSONEN EN GEOGRAFISCHE NAMEN 231 Résumé LIJST VAN AFBEELDINGEN 1. Plattegrond der stad Nijmegen, getekend door Jacob van Deventer, omstreeks 1570. 2. Schepenbank in de schepenhal van het stadhuis van Nijmegen, 1554/1555. 3. Latijnse school van Nijmegen, 1544. 4. Pagina uit het register van kooplieden, 1571/1572. 5. Banier van het bakkersgilde van Nijmegen, 1550. 6. Scheepsbeeldje van een schip, gevonden in de Waal, tweede helft zestiende eeuw. 7. Initiaal in het Grote Graduale van Johannes van Deventer, eerste kwart vijftiende eeuw. 8. Aanvangspagina van de rekening van de stad Nijmegen, 1563. 9. Pagina uit het Raadsignaat of resolutieboek van de Raad van de stad Nijmegen, ±1560. 10. Tinnen stadskan van Nijmegen, einde zestiende eeuw. 11. Zilveren draagteken van het schippersgilde, tweede helft zestiende eeuw. 12. Gravure, voorstellende de herovering van de stad Nijmegen door Maurits, 1591.

238 p. : ill. ; 24 cm. Nijmegen economische situatie economic situation economie economics geschiedenis history productiekosten production costs salarissen salaries sociale lasten social costs sociale economie socioeconomics lonen wages nederland netherlands betuwe economische productie economic production gelderland Economic, Social, and Cultural History of the Netherlands Economische, sociale en cultuurgeschiedenis van Nederland Nijmegen (Netherlands)--Economic conditions. Ook verschenen als proefschrift Nijmegen, 1971. Met lit.opg., index en samenvatting in het Frans.